Arbeidsproductiviteit

Met andere woorden we moeten het met de bestaande crew vooral slimmer doen om ons verdienvermogen te laten stijgen. Uiteindelijk vertaalt dit zich naar economisch groei en welvaartsstijging in Nederland.

Dat vraagt om innovaties, zoals slimmere inzet van beschikbare arbeid, vergroten van kennis, betere machines en het automatiseren en digitaliseren van processen.

Het vraagt ook om een betrouwbare overheid die aan de juiste knoppen durft te draaien om gezamenlijke investeringen met het bedrijfsleven in de publieke infrastructuur, kennis en innovatie, en dus verhoging in de arbeidsproductiviteit, blijvend te stimuleren.

Verschillen in mogelijkheden en kansen

Bij sommige beroepsgroepen is en blijft het natuurlijk lastig om het menselijk handelen weg te automatiseren. In de horeca en zorg bijvoorbeeld. Daar is zeker op specifieke terreinen nog winst te behalen. Het heeft alleen wel zijn beperkingen. Mensen blijven in deze sectoren zeer belangrijk en nodig.

Daarnaast is in specifieke sectoren de laatste jaren ook weinig animo en urgentie geweest om innovaties door te voeren. De overheid is daar zelf een goed voorbeeld in. De afhandeling van bagage en vracht op Schiphol werd vooral uitgevoerd door laagbetaalde flexcontracten. Hierdoor blijft de businesscase om deze logistieke processen verdergaand te mechaniseren en automatiseren ook buiten beeld.

Voor de groothandel liggen er wel degelijk mogelijkheden en kansen. Zowel in het zogenaamde laaghangende fruit als ook in innovaties op middellange termijn.

‘Perfect storm’

Waarom trekken veel economen nu juist de conclusie dat we eigenlijk alleen nog kunnen groeien door verhoging van de arbeidsproductiviteit?

Het komt vooral doordat een aantal maatschappelijke trends en demografische ontwikkelingen tegelijk bij elkaar komen en daardoor ook het effect versterken. Simpelweg meer capaciteit erin stoppen werkt niet meer of is gewoonweg niet beschikbaar door schaarste. De urgentie om het slimmer te doen wordt dan groter.

Wat veroorzaakt dan de ‘perfect storm’: welke ontwikkelingen komen bij elkaar en versterken het effect?

Blijvende krapte op de arbeidsmarkt

De overheid en de maatschappij weten natuurlijk al jaren dat Nederland vergrijst en de demografische trend geeft de komende jaren blijvende krapte op de arbeidsmarkt. Terwijl ons verdienvermogen juist moet stijgen. Het kleiner aandeel werkende moet de relatief grotere groep gepensioneerde kunnen blijven verzorgen en laten genieten van de oude dag.

Het is de harde werkelijkheid dat we het de komende jaren met een krapper aanbod moeten doen bij een groeiende vraag naar zorg en diensten.

Arbeidsmigratie raakt uit de gratie

Extra arbeidsaanbod om aan de vraag te voldoen is de afgelopen jaren deels ingevuld door arbeidsmigratie. Alleen dat is danig uit de gratie geraakt. In het huidige politieke klimaat worden hier eerder beperkende maatregelen getroffen dan dat dit de route is naar een oplossing.

Meer arbeidsmigratie vraagt natuurlijk ook om meer publieke infrastructuur, woningen, onderwijs en andere publieke voorzieningen. Die schaal je door krapte ook niet van de ene op de andere dag op. Arbeidsmigratie kan voor sommige sectoren lonen en voor sommige kennisbedrijven is het cruciaal om te ondernemen en groeien.

Het is alleen geen haalbare en duurzame oplossing door schaarste op meerdere terreinen.

Babyboom met pensioen

Met de vergrijzing stapt ook een groot deel van de kennis en ervaring uit het arbeidsproces en laten daarmee ondernemingen achter met een gat. Dat vang je niet van de ene op de andere dag op. Neem bijvoorbeeld het magazijn of een verkoopafdeling. Ervaren oudere medewerkers hebben de echte productkennis nog, weten precies waar alles ligt en hebben de ervaringen hoe je producten het beste kunt samenstellen en behandelen.

Jongere medewerkers ontberen deze jarenlange kennis en verwachten ook een moderne omgeving waar de informatie gemakkelijk en snel te vinden is. Je moet dan de relevante informatie op orde hebben en ter plekke beschikbaar stellen. Een magazijnmedewerker moet je veel betere ondersteuning bieden om orders foutloos te verzamelen. Ook bij beperkte productkennis of als hij of zij de Nederlandse taal minder machtig is.

Jongeren hebben een andere werk-privé mores

De jongere medewerker die instroomt heeft ook een heel andere levensinstelling en verwachtingspatroon. Deze generaties zijn opgegroeid in een welvarende tijd met internet en alles snel voor handen en zonder veel moeite geregeld. Ze hebben een andere privé-werk balans en dat resulteert veelal in minder uren werk dan de gebruikelijke fulltime werkweek. Dus haal je de parels uit de arbeidsmarkt dan heb je er waarschijnlijk meer van nodig in je team.

Arbeid moet lonen

De visie van veel partijen is om de belasting op vermogen te verhogen en juist de belasting op arbeid te verlagen. Arbeid moet lonen en aanzetten tot meer vast i.p.v. flex. Dat betekent in de toekomst mogelijk ook een betere risicoverdeling voor ondernemers waarbij je met vaste contracten wel flexibel kunt blijven opereren. Bijvoorbeeld bij ziekteverzuim; waar je nu twee jaar lang de Poortwachter moet zijn en alle risico’s en kosten moet dragen.

We weten niet precies wat de toekomst brengt, maar als arbeid meer moet lonen en dus minder belast gaat worden, kan dit een verlagend effect hebben op de kosten van arbeid. Het is alleen de grote vraag of dit per saldo uiteindelijk in een voordeel gaat uitpakken. Met de blijvende krapte in de arbeidsmarkt zal de vraag naar personeel groter blijven dan het aanbod, en dat zal vooral een prijsdruk naar boven geven. 

Arbeid blijft daarmee kostbaar en schaars.

Focus op innovatie

Alle reden voor ondernemingen om vooral goed te kijken naar hun innovatiekracht en dit te vertalen naar een concrete strategie en vooral een digitaliseringsagenda.

Daarmee kun je de arbeidsproductiviteit verhogen en groeipotentieel creëren zonder dat je hier direct meer medewerkers voor nodig hebt.

Het mooie is dat groothandels, en ondernemend Nederland in het algemeen, hiermee ook een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de algemene welvaartsstijging en onze concurrentiepositie in de wereld. En daarmee is er een groter goed. Een gezamenlijke doel en gedeelde verantwoordelijkheid. Bedrijven die nog op zoek zijn naar een ‘purpose’; een hoger doel. Het ligt voor het oprapen.

Productiviteitsstijging is nu eenmaal nodig, want een welvarende verzorgingsstaat is sterk afhankelijk van een stabiel en succesvol ondernemersklimaat, en andersom. 

Kansen voor de groothandel

De kansen en mogelijkheden zijn er volop, groot en klein, dichtbij en verder weg. Het start met het creëren van bewustzijn, het ontwikkelen van een visie op deze veranderende omgeving en een strategie gebouwd op continue innovatie met een heldere automatiserings- en digitaliseringsagenda.